Jak to dawniej pół Polski na Mazury jeździło.

Dzisiejsza podróż na Mazury ze Śląska to przy dobrych warunkach siedem i pół godzin z obiadem i już można się znaleźć na ich południowych krańcach. Jak skończony zostanie odcinek A2 między Pyrzowicami i Piotrkowem, to urwie się jeszcze ze trzy kwadranse. Ominie się w ten sposób najgorszy odcinek trasy katowickiej, gdzie miedzy Katowicami a Łodzią jest szesnaście skrzyżowań ze światłami. Już sam objazd Łodzi z połączeniem z A1, skrócił jazdę o dobrą godzinę

Kiedyś było zupełnie inaczej, dlatego felieton ten poświęcam żeglarzom, którzy w siedemdziesiątych i osiemdziesiątych latach ubiegłego stulecia, nim stawili czoło mazurskim wichrom i fali, musieli najpierw przejechać koleją żelazną cały kraj.

A wtedy, na rejsy trzeba było zabrać ze sobą wszystko. Oprócz wyposażenia osobistego; był również namiot ,-bo się pływało głównie na Omegach, a Orion lub Rambler był tym, czym dziś Antila 33.

Ponieważ w mazurskich sklepach można było najczęściej kupić chleb, gwoździe landrynki, zapałki i denaturat, w skład bagażu wchodziły ogromne ilości konserw. Były to; Mielonka Turystyczna oraz słynny Paprykarz Szczeciński, których smak pamiętam do dziś. To wszystko dźwigało się na plecach. Ręce zajęte były albo worami z żaglami albo coraz powszechniejszymi butlami z gazem do kuchenek, których to butli nie wolno było przewozić po napełnieniu gazem. ( Trudno niektórym czytelnikom będzie w to uwierzyć, ale telefonów komórkowych wtedy jeszcze nie było).

W takim więc zestawie, żeglarz stawiał się o na dworcu w celu odbycia wyprawy do Giżycka.

Prześledźmy po latach jeszcze raz jej trasę na przykładzie żeglarzy z YC „Śląsk” AZS Gliwice, którzy w zdecydowanej większości tworzą grupę odbiorców moich wspomnień.

W Gliwicach wsiadaliśmy do ekspresu Chemik. Tenże po drodze zbierał resztę Śląska i Zagłębia i we wczesnych godzinach wieczornych dojeżdżał do Warszawy Wschodniej. I to był by koniec podróży w warunkach, jakie dziś określa się mianem Busines Class.

Emocje zaczynały się na Wschodniej. Gdy „Katowice” dojeżdżały do stacji, Na peronie już był „Kraków”, a „Poznań” przybywał na kwadrans przed odjazdem osobowego Warszawa Wsch.-Olsztyn. Nigdy przedtem i nigdy potem Świat nie widywał takich tłumów na jeden wagon. No chyba, że zaraz po 1945-tym. Ale to dopiero był początek bo napięcie rosło jak w filmach Hitshcocka. Nadmieniam, że wśród Krakusów były spore grupy kajakarzy, którzy taszczyli swoje „składaki”, jak mawiają Niemcy,- „mit”.

W czasie podstawiania pociągu do Olsztyna, załadunek wyglądał zawsze tak samo. Ponieważ my Polacy jesteśmy zdyscyplinowani i dobrze zorganizowani, ludzie na peronie błyskawicznie i bez niczyjego polecenia, automatycznie dzielili się na trzy grupy.

Jedna przebiegała przed wjeżdżającą powoli lokomotywą na drugą stronę i tak zajmowała przedziały w wagonach. W tym samym czasie druga grupa ( tzw. desantowa) wskakiwała do wagonów przez okna, odbierając następnie bagaże od grupy trzeciej, która władowywała się do środka przez drzwi. Cała akcja trwała 5 minut i odbywała się zawsze bez ofiar. Pociąg czekał na planowy odjazd jeszcze przez godzinę. Na kwadrans przed odjazdem „dosiadał” się wspomniany już” Poznań” i tak, pociąg ruszał na północ. Najlepiej urządzali się kajakarze bo po krótkich pertraktacjach z kierownikiem pociągu ładowali się z bambetlami do wagonu bagażowego i mieli trochę więcej miejsca.

Następnym punktem programu było Działdowo. Tam przesiadali się do nas pasażerowie słynnego „Włóczęgi Północy”, czyli osobowego Szczecin –Białystok (16 godzin jazdy) . Każdy z pasażerów miał podobne do naszego wyposażenie a więc tłok był niemiłosierny. Pamiętam, jak jeden z wsiadających wykorzystał napór tłumu i zamiast pchać się z innymi do wagonu, podkurczył tylko nogi a „ludzka fala” zaniosła go do środka.

Potem były jeszcze dwie godziny jazdy i Olsztyn.

Tu dopiero zaczynały się schody, ponieważ kilka tysięcy ludzi, o czwartej nad ranem stało na peronie, czekając na ostatni etap podróży. Należało go przebyć „pośpiechem” Wrocław Główny-Ełk przez Giżycko. Trzeba było czekać nań do szóstej. W tym czasie dworcowe toalety przeżywały oblężenie, a miejscowe „pisuardesy” notowały rekordowe obroty. W drodze z Warszawy do Olsztyna nie dało się skorzystać z WC z dwóch zasadniczych powodów. Po pierwsze nie było szans tam dojść w czasie krótszym niż cała podróż a po drugie, w „kiblu” jechało już sześć osób i nie było by ich gdzie umieścić, gdyby ktoś tam dotarł. .

Tuż przed szóstą panienka od zapowiadania pociągów, swym srebrzystym głosem, przez harczący głośnik informowała: „Umdada, umdada. Poton’k ..ospeszny ..e ..tacji ..rocław ..ówny do Ełku, przez Sz..ytno,..izycko, wjeżdża na tor …y peronie ..ugim. ..owtarzam……W tym momencie tłum zafalował a na horyzoncie ukazywał się ów stalowy potwór. „Wrocław” był też już „full” bo po drodze zabierał jeszcze „Opole” ( „Częstochowę” i „Łódź”, która wsiadała w Koluszkach zabierał wspomniany już ekspres „Chemik”).

W Olsztynie „dobijanie” pociągu trwało dość długo, ale nikt nie zostawał na peronie, ponieważ doczepiano tam jeszcze kilka wagonów. Pociąg przypominał skład Kalkuta-Bombay albo te znane z reportaży z Bangladeszu lub Pakistanu, i ciągnięty przez prawdziwy parowóz pospieszny ruszał ze stacji.(Trakcja elektryczna kończyła się w Olsztynie).

W ten sposób, na dziewiątą rano docieraliśmy do Giżycka szczęśliwi, że już nie długo poniosą nas pomyślne wiatry a następny test z survival’u organizowany przez PKP dopiero za dwa tygodnie.

Bracia i Siostry w żeglarstwie ! Czy pamiętacie to jeszcze ? Były to piękne czasy. Za 200 zł (starych) dało się spokojnie przeżyć cały rejs i jeszcze wystarczyło na bilet powrotny.

Następnego roku, bogatsi o te doświadczenia zamiast do Warszawy, wyruszyliśmy do Giżycka „od tyłu” czyli pojechaliśmy z Gliwic do Wrocławia. Tam wsiedli do pociągu Wrocław-Ełk. Komfort jazdy w porównaniu z poprzednim rokiem był zupełnie inny. W dwanaście osób w przedziale spokojnie dojechaliśmy do Giżycka, obserwując na „węzłowych” stacjach sceny w których rok wcześniej braliśmy czynny udział.

To se nevrati.

Michał Affanasowicz